با گذشت بیش از یک سال از وعده دولت مسعود پزشکیان برای رفع فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی، نه‌تنها محدودیت‌ها پابرجا مانده بلکه روایت‌های متناقض از جلسات و تصمیم‌ها، افکار عمومی را سردرگم کرده است. تنها واتس‌اپ و گوگل‌پلی از فهرست فیلتر خارج شده‌اند، اما تلگرام، اینستاگرام و یوتیوب همچنان پشت دیوار فیلتر مانده‌اند.
وعده‌های بر زمین‌مانده؛ از تلگرام تا اینستاگرام
به گزارش رویداد شمال ؛ از فیلتر شدن تلگرام هفت سال و از مسدود شدن اینستاگرام سه سال گذشته است. دولت فعلی با شعار «آزادی دسترسی و رفع محدودیت» بر سر کار آمد، اما پس از یک سال، وعده رفع فیلتر تلگرام تا پایان ۱۴۰۳ نیز محقق نشد.
هرچند دولت بارها از پیگیری رفع فیلترینگ خبر داده، اما روند تصمیم‌گیری مبهم و کند پیش می‌رود و ظاهراً کسانی که در پشت صحنه دستور فیلتر را صادر می‌کنند، یا اختیار برداشتن آن را ندارند، یا تمایلی به انجامش نشان نمی‌دهند.
رأی منفی به رفع فیلتر؛ جلسات بی‌نتیجه
به گزارش «روزنامه شرق»، جلسه کمیته بررسی رفع فیلترینگ سوم آبان‌ماه برگزار و نتیجه آن «رأی منفی» به رفع محدودیت تلگرام، یوتیوب و اینستاگرام بود.
روز بعد، سخنگوی دولت فاطمه مهاجرانی در واکنش گفت: تحقق پیدا نکردن رفع فیلترینگ به سود اسرائیل است، چراکه عدم یکپارچگی اجتماعی موجب بهره‌برداری دشمنان می‌شود. با این حال، موضوع در دستور کار دولت قرار دارد.
اما روزنامه «خراسان» از قول منبعی مطلع نوشت که «اراده‌ای برای برداشتن گام دوم رفع فیلترینگ وجود دارد»؛ دو روایت متضاد از یک موضوع واحد.
شرط‌های شش‌گانه شورای عالی فضای مجازی
خبرگزاری مهر در گزارشی نوشت: شورای عالی فضای مجازی شش شرط اصلی برای بازگشایی پلتفرم‌ها تعیین کرده است؛
۱. افزایش سرمایه اجتماعی و رضایت مردم
۲. تقویت حکمرانی قانون‌مند
۳. تأمین امنیت روانی جامعه
۴. رعایت الزامات امنیت ملی
۵. حفظ استقلال کشور
۶. عدم آسیب به سکوهای داخلی
بر اساس گزارش همین خبرگزاری، تیم مذاکره‌کننده وزارت ارتباطات این شروط را به تلگرام اعلام کرده است؛ از جمله حذف محتوای تحریک‌آمیز قومیتی، همکاری با دستگاه قضایی و عدم ارائه اطلاعات کاربران ایرانی به سرویس‌های اطلاعاتی بیگانه.
تصمیم‌گیران پنهان؛ روایت‌های بی‌صاحب
در میان این حجم از خبرها، یک نکته جلب توجه می‌کند: هیچ‌کدام از روایت‌ها منبع مشخصی ندارند. رسانه‌هایی با گرایش‌های گوناگون سیاسی، همگی درباره فیلترینگ خبر می‌دهند، اما بدون ذکر نام مقام مسئول یا مرجع تصمیم‌گیر.
این ابهام باعث شده تحلیلگران معتقد باشند «کانون تصمیم‌گیری فیلترینگ در سایه» فعالیت می‌کند و مسئولیت هیچ تصمیمی را آشکارا بر عهده نمی‌گیرد.
انتقادها بالا گرفت؛ «اسامی رأی‌دهندگان را اعلام کنید
جلال رشیدی‌کوچی، نماینده پیشین مجلس، با انتقاد از عملکرد دولت در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: آقای پزشکیان، وعده رفع فیلتر شما محقق نشد. لطفاً اسامی اعضایی که به ماندگاری فیلترینگ رأی مثبت دادند، از جمله دو وزیر کابینه را به مردم اعلام کنید؛ البته اگر اختیار دارید.
فیلترینگ ادامه دارد؛ شرط‌ها هم محقق شده‌اند
سیدابوالحسن فیروزآبادی، دبیر پیشین شورای عالی فضای مجازی، نیز در گفت‌وگویی گفته است: برای بستن سایت‌ها همیشه داوطلب زیاد داریم، اما برای باز کردن نه. برخی شرط‌ها برای رفع فیلتر حتی محقق شده‌اند، اما پلتفرم‌ها باز نشده‌اند.
وی تأکید کرده است که در حال حاضر تقریباً هیچ شبکه اجتماعی معتبر جهانی در ایران بدون فیلتر نیست.
فیلترشکن‌ها؛ ناامنی پنهان در سایه فیلترینگ
در نتیجه ادامه محدودیت‌ها، کاربران ناچار به استفاده از فیلترشکن شده‌اند؛ موضوعی که به گفته‌ی ستار هاشمی، وزیر ارتباطات، خود منشاء ناامنی‌های سایبری است: بسیاری از حملات سایبری اخیر از داخل کشور و به‌واسطه آلودگی ناشی از فیلترشکن‌ها انجام شده است. استفاده گسترده از VPNها باعث افت کیفیت شبکه و ناامنی زیرساخت‌ها شده است.
در همین زمینه، محمدباقری بنابی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، نیز از گردش مالی کلان در بازار فیلترشکن‌ها خبر داده و گفته است: ۹۰ درصد مردم از فیلترشکن استفاده می‌کنند و مشخص است چه کسانی از این فیلتر سود می‌برند. حتی می‌توان گفت سود فروش آن‌ها به جیب همان‌هایی می‌رود که مانع رفع فیلترینگ‌اند.
وعده‌های خسته‌کننده، اعتماد فرسوده
پس از یک سال از آغاز به کار دولت پزشکیان، نه‌تنها رفع فیلترینگ محقق نشده بلکه روایت‌های ضدونقیض و تصمیم‌های مبهم، اعتماد عمومی را تضعیف کرده است.
ابهام در مرجع تصمیم‌گیر، تعدد شرط‌ها، و نبود زمان‌بندی مشخص، فضای مجازی ایران را در بلاتکلیفی نگه داشته است.
دولت اگر به‌دنبال افزایش سرمایه اجتماعی و بازسازی اعتماد عمومی است، چاره‌ای جز شفافیت فوری، تعیین مسئول مشخص و اجرای وعده‌ها ندارد؛ در غیر این صورت، فیلترینگ به نماد ناکارآمدی در حکمرانی دیجیتال تبدیل خواهد شد.
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید