روز رشت به پاسداشت و ارج نهادن به شهر تاریخی رشت گفته می‌شود. این روز برابر با ۱۲ دی ماه است، روزی که رشت در ۴۵۷ سال پیش به عنوان مرکز سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی استان گیلان انتخاب گردید،. مناسبت این نامگذاری ورود سلطان محمود نماینده شاه طهماسب صفوی در روز ۱۲ دی ۹۳۶ شمسی به رشت است.
به گزارش رویداد شمال؛ در سال نودو چهار گروهی از اساتید و فرهیختگان گیلانی گرد هم آمدند تا روزی را بعنوان روز رشت برگزینند.
موارد بسیاری از جمله واقعه مشروطه، نهضت جنگل مورد بررسی قرار گرفت که در نهایت پیشنهاد مهندس واهانیان ، دوازده دی بعنوان روزی که رشت مرکز بیه پس یا همان غرب گیلان گردید ومدنیت جدید یافت، مورد تایید قرار گرفت.
مهندس روبرت واهانیان از پژوهشگران و محققان به استناد به متون قدیم در این رابطه میگوید: “با مرگ امیر شاهرخ فومنی، حاکم منطقه بیه‌پس (غرب گیلان)، که چندگاهی از زیر فرمان خان احمد کیایی (فرمانروای بیه پیش، شرق گیلان) بیرون رفته بود دگر باره به دستور شاه طهماسب اول صفوی به فرمانروای کیایی سپرده شد.
همزمان با آرام شدن گیلان، شهر قزوین که از سال ۹۵۵ قمری به پایتختی برگزیده شده بود، برای پذیرایی از شاه طهماسب آماده شد و شاه صفوی دو ماه پس از کشته شدن امیر شاهرخ، تبریز را رها کرد و به تختگاه خود در قزوین آمد.
ورود شاه طهماسب به قزوین و نزدیک شدن او به گیلان نشانه چشمداشت ویژه او به گیلان و رویدادهای این سامان بود که این موضوع دوره نوینی را در تاریخ گیلان آغاز کرد.
وی در ادامه می‌افزاید: شاه طهماسب پس از آمدن به قزوین بر آن شد که از توان دربار سادات کیایی- که پیش‌تر از سوی وی برای چیرگی بر غرب گیلان پشتیبانی می‌شدند، بکاهد و آرام آرام زمینه فروپاشی آن را فراهم آورد.
از این رو دگرباره به اندیشه برپایی تاج و تخت – هرچند نه پرتوان- در بیه پس و کوتاه کردن دست دربار کیایی از آن سامان که برآیندی جز کم شدن توان دربار کیایی نداشت، افتاد.
واهانیان ادامه می‌دهد: شاه طهماسب پس از یافتن محمودخان از خاندان حکومتگر اسحاقی فومن او را به فرمانروایی بیه پس برگزید و فرمانی به نام او نوشت و با شکوه فراوان راهی گیلان کرد.
«سلطان محمود» در دوم ربیع الاول سال ۹۶۵ هجری قمری در میان پیشواز پرشکوه بیه پسیان پا بر رشت نهاد و آن شهر را به پایتختی برگزید و در آن شهر بر تخت نشست.
وی پس از بر تخت نشینی، شخصی به نام «احمد سلطان فومنی» را به وزارت برگزید و کوشید تا رنگ رنج را از چهره بیه پسیان بزداید.
مهندس واهانیان تاریخ مذکور را به شمسی تبدیل کرده و میگوید: این تاریخ معادل دوم ژانویه سال ۱۵۵۸ میلادی و دوازدهم دیماه سال ۹۳۶ شمسی است.”
گفتنی است ؛ در سال ۱۰۰۴ یا ۱۰۰۶ قمری بعد از تصرف گیلان بدست شاه عباس اول صفوی, رشت مرکز کل ایالت گیلان گردید و فومن و لاهیجان موقعیت سیاسی _ اجتماعی خود را از دست دادند.
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید