نسل آلفا، متولدین پس از ۲۰۱۰، نسلی است که نخستین گامها و نخستین تجربههای خود را در دنیای دیجیتال و هوش مصنوعی برداشتهاند. این نسل با ویژگیهای منحصربهفرد، چالشهای حقوقی نوین و نیاز به آموزش مبتنی بر تجربه و خلاقیت، آینده کودکی و جامعه را بازتعریف میکند.
به گزارش رویداد شمال ؛ نسل آلفا، کودکان جهان در حال بازآفرینیاند؛ نسلی که نهتنها آینده را شکل میدهد، بلکه مفهوم کودکی را بازتعریف کرده است.
دکتر محمدمهدی سیدناصری، حقوقدان و پژوهشگر حقوق بینالملل کودکان در گفتوگو با خبرآنلاین میگوید: این نسل نخستین گریههای خود را کنار صفحهنمایشها سر داده و نخستین گامهایش را در خانههایی برداشته است که اینترنت و هوش مصنوعی بخشی از زیست روزمره آن است.
ویژگیهای متمایز نسل آلفا
نسل آلفا با هوش مصنوعی گفتوگو میکند و هویتش ترکیبی از واقعیت و مجاز است. ذهن آنان بصری، سریع و دادهمحور است، اما از نظر عاطفی نیازمند الگوهای تربیتی نوین. این نسل در محیطی چندفرهنگی و چندزبانه رشد میکند که ذهنی باز و چندبعدی میسازد، اما خطر سردرگمی هویتی و کاهش انسجام فرهنگی نیز وجود دارد.
تفاوتهای حقوقی و تربیتی با نسل زد
نسل زد با چالشهایی مانند حفظ حریم خصوصی و خشونت سایبری روبهرو بود، اما نسل آلفا با دادهها، الگوریتمها و هوش مصنوعی زندگی میکند. سیدناصری میگوید: نسل آلفا به حقوقی مانند حق بر داده، هویت دیجیتال، محافظت از ردپای آنلاین و فراموش شدن در فضای مجازی نیاز دارد.
از نظر تربیتی، این نسل یادگیرندگانی فعال و بصری است که به پرورش تفکر انتقادی، سواد دیجیتال و اخلاق فناوری نیاز دارد. نظام آموزشی باید از انتقال دانش صرف به پرورش خلاقیت و مهارتهای زندگی تغییر جهت دهد.
نسل آلفا با تهدیدهایی مانند سرقت دادههای زیستی و دیجیتال، تأثیرگذاری هوش مصنوعی بر رفتار، تبلیغات هدفمند، بهرهکشی دیجیتال و «ناپدیدی دیجیتال» روبهروست. سیدناصری این چالشها را «چرخش پارادایمی در حقوق کودک» مینامد.
آموزش رسمی و غیررسمی؛ هویتسازی نسل آلفا
هویت نسل آلفا ترکیبی از تجربههای واقعی و دیجیتال است. آموزش رسمی تنها بخشی از هویت آنان را شکل میدهد، بخش بزرگتر توسط فضای مجازی، بازیهای آنلاین و رسانهها ساخته میشود. هماهنگی نظام آموزشی و رسانهای برای حفظ هویت ملی و اخلاقی ضروری است.
ماده ۱۲ کنوانسیون حقوق کودک بر حق کودکان برای ابراز نظر تأکید دارد. نسل آلفا با حضور در شبکههای دیجیتال میتواند در تصمیمسازیهای اجتماعی نقش مؤثری داشته باشد. ایجاد پارلمانهای دانشآموزی دیجیتال و پلتفرمهای گفتوگوی کودکان میتواند زمینهساز تحقق این حق باشد.
سیدناصری تأکید میکند: اگر نظام حقوقی، تربیتی و اجتماعی ما نتواند با این نسل همگام شود، فاصله میان کودک و جامعه به شکافی نسلی بدل خواهد شد. اکنون زمان آن است که حقوق کودک از کتابهای قانون به دنیای دیجیتال مهاجرت کند؛ جایی که نسل آلفا زندگی میکند و آینده را میسازد.
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید