در حالی که هشدارها درباره افزایش نگران کننده نرخ ابتلا به سرطان در استان گیلان رو به افزایش است و این استان طی سالیان گذشته رشد قابل توجهی در رتبه سرطانهای کشور را به خود اختصاص داده، تاکنون برنامه عملیاتی مشخصی از سوی دانشگاه علوم پزشکی گیلان به صورت عمومی اعلام نشده است.
گیلان در صدر آمار سرطان کشور
به گزارش رویداد شمال / نقل به مضمون؛ دکتر «میترا ریحانی» عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی گیلان و دکترای تخصصی سلامت باروری گفت: استان گیلان در سال گذشته نرخ اول سرطانهای کشور را به خود اختصاص داده است، در واقع جمعیت جوان کمی داریم و از سوی دیگر افعی ای به نام «سرطان» به این جمعیت حمله کرده است؛ بیماریای که یا میکُشد یا باعث فروپاشی خانوادهها میشود.
وی با اشاره به شیوع بالای سرطان سینه در زنان افزود: سالانه بیش از ۱۰ هزار و ۵۰۰ زن در کشور به سرطان سینه مبتلا میشوند؛ یعنی تقریباً هر ده دقیقه یک نفر شناسایی میشود؛ در صورتی که اگر ۲۷ درصد از موارد به موقع تشخیص داده شود، میتوان از مرگ بسیاری جلوگیری کرد.
کاهش سن ابتلا و تهدید آینده جمعیتی
ریحانی تصریح کرد: سن ابتلا در ایران روند نزولی دارد؛ در حالی که میانگین جهانی ۵۳ تا ۵۷ سال است، در ایران این رقم به حدود ۴۱ سال رسیده است. این یعنی بسیاری از مبتلایان هنوز در سنین باروریاند و این موضوع میتواند سلامت زنان و آینده جمعیتی استان را تهدید کند.
نبود برنامه رسمی از سوی دانشگاه علوم پزشکی گیلان
با وجود هشدارهای جدی درباره وضعیت نگران کننده سرطان در گیلان، تاکنون برنامه مشخص و مدونی از سوی دانشگاه علوم پزشکی استان به صورت رسمی اعلام نشده است.
بر اساس اطلاعات در دسترس، اطلاعیهای رسمی درباره تشکیل کارگروه ویژه سرطان منتشر نشده و با وجود برگزاری چند جلسه پراکنده که آن هم عمدتاً به دنبال فشار معاونتهای بهداشت و درمان وزارت بهداشت بوده، تاکنون اقدام منسجم و راهبردی در سطح مورد انتظار جامعه پزشکی و بیماران مشاهده نشده است.
نتیجه این بیعملی و نبود رویکرد منظم، چیزی جز بلاتکلیفی و سردرگمی بیماران سرطانی گیلان نیست؛ بیمارانی که هنوز مرجع، مرکز یا انستیتوی مشخصی برای غربالگری، تشخیص، درمان و پیگیری بیماری خود در داخل استان نمیشناسند.
البته برخی کارشناسان، شیوع سرطان را با عوامل محیطی مانند آب، خاک و هوا مرتبط میدانند؛ با این حال، دانشگاه موظف است درباره وضعیت سلامت مردم پاسخگو باشد.
ابهام در اجرای طرح غربالگری ملی؛ ماموگرافی رایگان از واقعیت تا آمار
در حالیکه وزارت بهداشت بازه زمانی ۲۶ مهر تا ۳ آبان را برای اجرای طرح ملی غربالگری سرطان پستان در سراسر کشور اعلام کرده است، دانشگاه علوم پزشکی گیلان تنها دو بیمارستان رازی رشت و شهید بهشتی انزلی را بهعنوان مراکز اجرای این طرح معرفی کرده است.
در خصوص اجرای طرح ملی غربالگری سرطان پستان، خبرنگار ما در تاریخ 7 آبان ماه با حضور در بیمارستان رازی رشت، وضعیت اجرای این طرح را از نزدیک پیگیری کرد.
یکی از مراجعه کنندگان در گفتوگو با خبرنگار ما گفت: وقتی برای دریافت نوبت مراجعه کردم و درباره طرح غربالگری سرطان پستان که در فضای مجازی اطلاعرسانی شده بود پرسیدم، گفتند این طرح لغو شده. درخواست کردم برای انجام ماموگرافی وقت بدهند، اما گفتند تا اسفند ماه تمام نوبتها پر است. توضیح دادند که واحد ماموگرافی روزانه فقط برای ۷ نفر میتواند خدمات انجام دهد و ظرفیت تا پایان سال تکمیل شده است.
وی ادامه داد: در نهایت من را به مراکز خصوصی ارجاع دادند و گفتند میتوانم به کلینیکهای خارج از بیمارستان مراجعه کنم. اما در عمل، طرحی که در رسانهها اعلام شد، در بیمارستان رازی اجرا نمیشود.
این در حالی است که وزارت بهداشت از «اجرای یکهفتهای طرح ملی غربالگری سرطان پستان» خبر داده بود، اما در بیمارستان رازی رشت، عملا نوبتها تا چندین ماه آینده پر است و بیماران برای دریافت خدمات به مراکز خصوصی ارجاع داده میشوند.
در واقع، این تجربه تنها یکی از نمونههای تکراری از ناتوانی ساختار درمانی گیلان در اجرای طرحهای ملی است؛ جایی که وعدهها اجرا نمیشوند و بیماران سردرگم میان صفهای طولانی، نبود امکانات و ارجاعهای بیپایان سرگردان میمانند.
اکنون که هفتم آبان ماه است، پرسشهای جدی مطرح میشود:
آیا طرح غربالگری سرطان پستان با ماموگرافی رایگان در بیمارستان رازی واقعاً اجرا شده است؟
چه تعداد از زنان به این طرح مراجعه کردهاند؟
در بازه زمانی اعلامشده، چند مورد ماموگرافی انجام گرفته و چند بیمار جدید مبتلا به سرطان پستان شناسایی شدهاند؟
و آیا نهادی وجود دارد که بتواند آمار و نتایج اجرای این طرح یکهفتهای را در گیلان با سایر استانها مقایسه کند؟
انتظار میرود دانشگاه علوم پزشکی گیلان در این زمینه با شفافیت کامل به افکار عمومی پاسخ دهد و گزارش دقیق عملکرد خود را منتشر کند.
چالشهای فنی دستگاه «پتاسکن» گیلان؛ از اعلام دستاورد تا اولویت قطعی افتتاح
در حالیکه رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان از تجهیز استان به دستگاه «پتاسکن» بهعنوان یکی از دستاوردهای ویژه دوران مدیریت خود یاد کرده و تأکید داشته این دستگاه در استانهای مجاور وجود ندارد، هنوز این دستگاه که از دوره دکتر سالاری به گیلان اختصاص یافته، به بهرهبرداری نرسیده است.
اخیراً معاون توسعه مدیریت دانشگاه علوم پزشکی گیلان در جریان بازدید بازرسکل استان در شهریورماه امسال، از راهاندازی قریب الوقوع این دستگاه خبر داده و اعلام کرده بود که افتتاح پروژه «پتاسکن» تا پایان مهرماه سال جاری از اولویتهای قطعی و غیرقابل تعویق دانشگاه است با این حال تا به امروز (7 آبان ماه ) هنوز از بهره برداری رسمی این پروژه خبری نیست.
برخی منابع فنی میگویند درباره جزئیات تخصصی نصب، راهاندازی و بهرهبرداری (ستآپ) دستگاه از جمله نوع رادیوداروی مورد نیاز متناسب با مدل وارد شده به استان و نیز استفاده از فناوریهای روزآمدتر برای افزایش دقت تشخیص هیچگونه مشورتی با متخصصان این حوزه صورت نگرفته است. این مسئله نگرانیهایی را نسبت به کارآمدی و بهرهوری بهینه دستگاه در سالهای آینده ایجاد کرده است.
این در حالی است که استانهای همجوار از جمله مازندران و زنجان مدتی است به دستگاه پتاسکن مجهز شدهاند و از آن برای تشخیص دقیقتر متاستاز سرطانها استفاده میکنند. دستگاه پتاسکن در مقایسه با سیتیاسکن و امآرآی، قادر است کوچکترین گسترش سلولهای سرطانی در بدن را شناسایی کند و از این رو، نقش حیاتی در تشخیص و درمان بهموقع بیماران دارد.
سیاستهای پیشگیرانه، ضرورت پاسخگویی شفاف و اقدام فوری
با توجه به رشد نگرانکننده موارد ابتلا به سرطان در گیلان و وجود چالشها و ناهماهنگیها در اجرای طرحهای ملی مرتبط با پیشگیری و درمان این بیماری، انتظار میرود دانشگاه علوم پزشکی گیلان و شخص دکتر آشوبی، رئیس دانشگاه، با شفافیت کامل درباره سیاستهای خود در حوزه پیشگیری، غربالگری و درمان اطلاع رسانی کنند.
ضروری است روشن شود که تاکنون چه برنامهها و طرحهایی برای مقابله با سرطان در استان اجرا شده و این اقدامات تا چه اندازه مؤثر بودهاند. همچنین این پرسش جدی مطرح است که رئیس دانشگاه تا چه میزان در مشورت و بهرهگیری از متخصصان، پژوهشگران و صاحبنظران درون دانشگاه اهتمام دارد؛ بهویژه آنکه نه شخص ایشان، نه معاونان درمان و توسعه، و نه مدیر درمان دانشگاه، تخصص یا تجربه مستقیمی در حوزه سرطان و مدیریت درمانهای پیچیده آن ندارند.
رئیس دانشگاه باید نشان دهد که تا چه اندازه برای او اهمیت دارد بیماران، به ویژه مردم محروم و نقاط دورافتاده استان، پس از تحمل سختی مسیر، مشکلات مالی و ترافیک، وقتی طبق وعدهها و اطلاعرسانیهای رسمی به بیمارستانهای مرکزی استان مراجعه میکنند، با درهای بسته روبهرو نشوند و ناچار به بازگشت ناامیدانه به خانهها، مراجعه به مراکز خصوصی یا سفر به استانهای مجاور نگردند.
در چنین شرایطی، شاید سکوت و پرهیز از اظهارنظرهایی که با واقعیتهای موجود در مراکز درمانی همخوانی ندارد، بهتر از سخن گفتنهایی باشد که تنها فاصله میان مردم و مسئولان سلامت را بیشتر میکند.
آیندهای وابسته به تصمیم امروز
گیلان اکنون در نقطهای ایستاده که بیعملی میتواند هزینهای چند دههای برای آن به همراه داشته باشد. بر اساس هشدار کارشناسان، اگر سیاستگذاران استانی و ملی در کوتاهمدت به مقابله با ریشههای محیطی، صنعتی و ساختاری بیماری نپردازند، نرخ ابتلا طی پنج سال آینده به بالاتر از میانگین ملی خواهد رسید. آینده سلامت گیلان در گرو ترکیب سه عنصر است: شفافیت مدیریتی، تسریع در تجهیز مراکز درمانی و اجرای واقعی طرحهای پیشگیری.
اگر این سه ضلع با آگاهی اجتماعی همراه شود، شاید بتوان از چنبرهزدن افعی «سرطان» بر پیکر گیلان جلوگیری کرد و امیدی برای نسلهای آینده آفرید.
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید