بودجه ۱۴۰۴ بار دیگر جنجالی شده است. این بار خود رئیس‌جمهور مسعود پزشکیان زبان به گلایه گشوده و برخی ردیف‌ها را «بودجه‌های الکی» خوانده است. عبارتی صریح که نشان می‌دهد مسئله فقط انتقاد رسانه‌ها یا افکار عمومی نیست، بلکه در رأس دولت نیز پرسش‌هایی جدی درباره تخصیص میلیاردها تومان به نهادها و مؤسساتی وجود دارد که خروجی روشنی ندارند.
بودجه‌های الکی به روایت پزشکیان
به گزارش رویداد شمال ؛ پزشکیان در نخستین نشست خبری‌اش گفت: خود من هم از برخی بودجه‌ها ناراضی‌ام، بودجه‌هایی که خروجی ندارند یا اثرشان روشن نیست.
این سخنان یادآور تجربه دولت روحانی است؛ جایی که تلاش برای حذف یا کاهش بودجه برخی بنیادها با مقاومت مجلس و نهادهای خاص روبه‌رو شد. حسام‌الدین آشنا، مشاور روحانی، به‌تازگی نوشته است: دولت دوازدهم با همین بودجه‌ها درگیر بود و نتیجه‌اش فشار بر سایر بخش‌ها شد.
از جدول ۱۷ تا جدول ۹؛ جابه‌جایی به جای حذف
تا سال‌ها، «جدول ۱۷» نماد بودجه‌های خاص بود؛ ردیف‌هایی برای بنیادها، حوزه‌ها و نهادهای تبلیغاتی. در دولت روحانی این جدول حذف شد، اما واقعیت این است که فقط جابه‌جا شد. ردیف‌ها در جداول دیگر (از جمله جدول ۹) پخش شدند و هر سال در قالبی جدید برگشتند.
اعداد و ردیف‌های بزرگ
برای درک ابعاد ماجرا کافی است به برخی ردیف‌ها نگاه کنیم:
- صدا و سیما: ۲۹,۶۳۱ میلیارد تومان + ۲,۹۹۶ میلیارد تومان از تبصره ۱۰ → مجموعاً بیش از ۳۲,۶۰۰ میلیارد تومان.
- شورای عالی حوزه‌های علمیه: ۹,۰۵۱ میلیارد تومان.
- سازمان تبلیغات اسلامی و زیرمجموعه‌ها: ۶,۲۵۸ میلیارد تومان (شامل جامعه‌المصطفی، دفتر تبلیغات قم، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و…)
- جامعةالمصطفی العالمیه: ۱,۹۵۵ میلیارد تومان.
- بنیاد سعدی: ۱۶۰ میلیارد تومان.
- قرارگاه فرهنگی و اجتماعی بقیه‌الله: حدود ۵,۳۴۴ میلیارد تومان (۳۸۰ میلیون یورو با دلار ۴۲,۰۰۰ تومانی).
این فقط بخشی از فهرست بلند است؛ در مجموع چند ده هزار میلیارد تومان از منابع عمومی به نهادهای مذهبی، تبلیغاتی و فرهنگی اختصاص یافته است.
چرا بحث‌برانگیز؟
منتقدان می‌گویند:
- کارآمدی نامشخص: بسیاری از این نهادها گزارش شفاف از عملکرد ندارند.
- پاسخگویی محدود: مجلس و دیوان محاسبات عملاً نظارت جدی بر مصرف این بودجه‌ها ندارند.
- فشار بر بخش‌های دیگر: وقتی هزاران میلیارد تومان به این ردیف‌ها می‌رود، سهم بخش‌های زیربنایی، آموزش و سلامت کاهش می‌یابد.
صدا و سیما؛ سهم افسانه‌ای در بودجه
سهم صدا و سیما از همه اینها چشمگیرتر است. این سازمان در سال‌های اخیر همزمان با افت مخاطب و افزایش انتقادها، بودجه‌اش رشد تصاعدی داشته است. رقم بیش از ۳۲ هزار میلیارد تومانی برای سال ۱۴۰۴، آن را به یکی از پرهزینه‌ترین نهادهای کشور تبدیل کرده است.
واکنش‌ها؛ از مجلس تا افکار عمومی
نمایندگان مجلس بارها کوشیده‌اند این ردیف‌ها را تثبیت کنند. حتی در برخی موارد، پیشنهادهای دولت برای کاهش بودجه چنین نهادهایی با مخالفت جدی روبه‌رو شده است. از سوی دیگر، شبکه‌های اجتماعی پر است از واکنش‌های اعتراضی؛ جایی که کاربران می‌پرسند چرا در شرایط کسری بودجه و تورم، چنین هزینه‌های سنگینی به نهادهای غیرپاسخگو اختصاص می‌یابد.
«بودجه‌های الکی» فقط یک تعبیر ساده نیست؛ نشانه‌ای است از چالشی قدیمی میان دولت‌ها، مجلس و نهادهای خاص. رئیس‌جمهور جدید هم به‌خوبی می‌داند که اصلاح این ساختار آسان نیست. اما اعداد و جداول نشان می‌دهند بخش بزرگی از منابع عمومی کشور در ردیف‌هایی هزینه می‌شود که مردم نه اثر مستقیم آن را می‌بینند و نه گزارشی از دستاوردشان دریافت می‌کنند.
در نهایت، پرسش اصلی همان است که پزشکیان مطرح کرده: آیا وقت آن نرسیده است که این بودجه‌ها یا کارآمد شوند یا از دوش مالیات‌دهندگان برداشته شوند؟
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید