یک کارشناس حوزه آب با انتقاد از تداوم سیاستهای غلط سدسازی و برداشت بیرویه از منابع آبی، تأکید کرد: از همان راهی که اشتباه آمدیم باید بازگردیم؛ به ابتدای دهه ۷۰ و برداشت متعادل ۲۵ تا ۴۰ میلیارد متر مکعبی از منابع آب کشور.
به گزارش رویداد شمال ؛ داریوش مختاری، کارشناس حوزه آب، در گفتوگو با ایلنا با اشاره به وخامت وضعیت منابع آبی کشور گفت: اصطلاحاتی مانند “بنبست آبی” یا “ورشکستگی آبی” اگرچه تعریف علمی دقیقی در هیدرولوژی ندارند، اما نشاندهنده عمق فاجعه در مدیریت منابع آب ایراناند.
به گفته او، بحران آب حاصل دههها بهرهبرداری بیرویه و بیتوجهی به ظرفیت بومشناختی کشور است. در حالی که تراز پایدار برداشت از منابع آبی ایران بین ۲۵ تا ۴۰ میلیارد متر مکعب است، هماکنون بیش از سه برابر این میزان برداشت میشود. برای رسیدن به این نقطه، اشتباهات متعددی انباشته شده است و بازگشت به مسیر درست تنها با اصلاح همین خطاها ممکن است.
سدسازی بیضابطه و رقابت ناسالم استانی
مختاری با اشاره به رشد بیرویه سدسازی از دهه ۷۰ افزود: در آن زمان تنها ۱۹ سد بزرگ با ظرفیت ذخیرهسازی ۱۹ میلیارد متر مکعب آب وجود داشت، اما پروژههای سازندگی، موجی از سدسازی را رقم زد که هیچگاه متوقف نشد. هر استان برای عقب نماندن از رقابت، سدهای اضافی ساخت و مسیر طبیعی رودخانهها را بست. نتیجه، خشکی رودخانهها، کاهش رطوبت و افت بارش از ۲۵۰ به کمتر از ۲۰۰ میلیمتر در سال بود.
از زاهدان تا ارومیه؛ بارگذاریهای بیپایان
وی یادآور شد که پروژههای انتقال آب نظیر طرح انتقال از چاهنیمهها به زاهدان، بدون توجه به ظرفیت اکولوژیک اجرا شد. اگر حقابه یک میلیاردی هیرمند به ایران نرسد و چاهنیمهها خشک شوند، تکلیف میلیونها نفر چیست؟ این همان بارگذاری غیرضروری است که منابع محدود را به ناحق صرف مصارف ناکارآمد کرده است.
این کارشناس راه خروج از بحران را در بازنگری بنیادین طرحهای آمایش سرزمین میداند. او گفت: شاقول توسعه پایدار ایران، تراز کردن مصارف آب با حدود ۲۰ تا ۳۰ میلیارد متر مکعب است. اگر به این نقطه بازگردیم، بارشها نیز به میانگین ۲۵۰ میلیمتر بازخواهد گشت.
به گفته مختاری، اجرای دقیق آمایش منابع، مشخصکردن حقابهها، نقد فنی پروژههای سدسازی و در صورت لزوم تخریب سدهای اضافی، لازمهی احیای چرخه طبیعی آب است. او همچنین بر تهیه اطلس جامع منابع آب کشور با خطای کمتر از پنج درصد تأکید کرد.
بازنگری در قوانین و مالکیت منابع
مختاری با اشاره به اینکه «در ۱۰۰ سال اخیر، سیاستهای آبی و کشاورزی ایران مسیر اشتباهی پیموده است»، تصریح کرد: باید قانون ملی شدن آب در سال ۱۳۴۲ بازنگری شود. همانطور که نباید با آب مانند نفت رفتار کرد، لازم است مدیریت منابع آبی از حالت کاملاً دولتی خارج و بر مبنای بهرهوری و عدالت زیستمحیطی تنظیم شود.
توقف سدسازی و مصرفزدگی
او توقف فوری طرحهای سدسازی و انتقال آب، اجرای راهکارهای مدیریت مصرف شهری، رعایت حقابه رودخانهها و مقابله با ساختوسازهای بیرویه را ضروری دانست و گفت: اکنون بیش از ۸ میلیون واحد مسکونی خالی در کشور وجود دارد و ادامه ساختوساز، تنها منابع آب و خاک را میبلعد.
تخصیص ناعادلانه منابع، نه کمبود آب
مختاری با بیان اینکه «ایران دچار کمآبی نیست، بلکه با تخصیص نابهینه منابع روبهروست»، تأکید کرد: از برداشت ۱۰۰ میلیارد متر مکعبی آب انتظار میرود کشوری صنعتی یا کشاورزی تراز اول باشیم، اما ناکارآمدی و اقتصاد غیررسمی مانع از تحقق این هدف شده است.
او هشدار داد: اگر تصمیمهای اشتباه گذشته بازنگری نشود، ایران با آشوبهای بزرگ کمآبی و خالی شدن کلانشهرها روبهرو خواهد شد. وضعیت کنونی، آرامش پیش از توفان است.
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید