در حالی‌که کارشناسان محیط‌زیست نسبت به تب بلندمرتبه‌سازی در شمال ایران هشدار می‌دهند، سودهای چند هزار میلیاردی بسازبفروش‌ها و مجوزهای شتاب‌زده، زمین‌های کشاورزی و سیمای طبیعی گرگان و شهرهای مشابه را به مرز بحران رسانده‌اند؛ توسعه‌ای که اگر بدون ضابطه پیش برود، می‌تواند آینده اکولوژیک منطقه را قربانی منافع کوتاه‌مدت کند.
رشد فشار جمعیتی و محدودیت زمین در گرگان
شهر گرگان در سال‌های اخیر با رشد سریع جمعیت، مهاجرت گسترده و افزایش تقاضا برای مسکن مواجه شده است. محدودیت زمین قابل ساخت، به‌ویژه به‌دلیل حفظ اراضی کشاورزی و فضای سبز، توسعه افقی شهر را غیرممکن کرده و تراکم جمعیت را در نواحی مرکزی افزایش داده است.
افزایش قیمت زمین و مسکن، فشار مضاعفی بر اقشار کم‌درآمد وارد کرده و مسئولان شهری را به سمت بررسی گزینه‌های جدید، از جمله توسعه عمودی و بلندمرتبه‌سازی سوق داده است.
کارشناسان شهری می‌گویند توسعه عمودی می‌تواند با افزایش بهره‌وری زمین، به کنترل قیمت‌ها و کاهش هزینه‌های خدمات عمومی کمک کند، اما تنها در صورتی که همراه با مطالعات دقیق و رعایت اصول فنی و زیست‌محیطی باشد.
ضرورت علمی‌سازی ساخت‌وساز
شهاب نورانی، نائب‌رئیس انجمن انبوه‌سازان گلستان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار کرد: «بلندمرتبه‌سازی در گرگان یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است، اما نباید بدون مطالعه انجام شود. نظارت دقیق بر استانداردهای مهندسی و حضور ناظران متخصص در رشته‌های سازه، معماری، برق و مکانیک ضروری است.»
وی افزود: حتی در مناطق با خاک سست نیز می‌توان با فناوری‌های نوین مانند شمع‌های عمیق و فونداسیون‌های تقویت‌شده، ساختمان‌های ایمن احداث کرد، اما این اقدامات باید از نظر اقتصادی و زیست‌محیطی نیز توجیه‌پذیر باشند.
نورانی تأکید کرد که توسعه عمودی می‌تواند از گسترش بی‌رویه شهر جلوگیری کند، زیرا ایجاد زیرساخت‌های جدید در حاشیه شهر – شامل آب، برق، گاز، مدارس و مراکز درمانی – هزینه‌های کلانی بر دوش حاکمیت می‌گذارد.
موضع مدیرکل راه و شهرسازی گلستان
سید محمد حسینی، مدیرکل راه و شهرسازی گلستان با تأیید ضرورت کنترل ساخت‌وساز در گرگان گفت: شهر گرگان به‌دلیل محدودیت زمین‌های مناسب برای توسعه، ناگزیر از حرکت به سمت ساخت‌وساز عمودی است. اما این روند باید در چارچوب طرح جامع شهری و با رعایت اصول ایمنی و زیست‌محیطی پیش رود.
به‌گفته وی، طرح بلندمرتبه‌سازی گرگان برای بررسی نهایی به شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور ارسال شده است. هدف این طرح، پاسخ‌گویی به تقاضای فزاینده مسکن و در عین حال جلوگیری از تجاوز به زمین‌های کشاورزی و اراضی سبز است.
حسینی تصریح کرد: نرخ تقاضای مسکن در گرگان از ظرفیت عرضه پیشی گرفته است. بدون برنامه‌ریزی علمی و جامع، نه‌تنها بازار مسکن سامان نمی‌یابد، بلکه تعادل محیطی و اجتماعی شهر نیز آسیب می‌بیند.
دیدگاه شورای شهر؛ خطر اجرای بی‌ضابطه
حجت مقسم، عضو شورای اسلامی شهر گرگان نیز با اشاره به ضرورت مطالعات ریزپهنه‌بندی پیش از هرگونه ساخت‌وساز مرتفع گفت: نمی‌توان طرح بلندمرتبه‌سازی را به‌طور یکسان در همه مناطق شهر اجرا کرد. برخی مناطق از نظر مقاومت خاک یا ظرفیت ترافیکی مناسب نیستند و هرگونه خطا می‌تواند تبعات سنگینی برای ایمنی و زیرساخت شهر داشته باشد.
وی تأکید کرد که مناطق شمالی و غربی گرگان، به‌دلیل زیرساخت‌های مناسب‌تر و دسترسی بهتر، گزینه‌های مطلوب‌تری برای اجرای این طرح‌ها هستند.
تهدید زیست‌محیطی و منافع اقتصادی
در حالی‌که برخی مدیران شهری بلندمرتبه‌سازی را ابزاری برای کنترل قیمت مسکن می‌دانند، فعالان محیط‌زیست هشدار می‌دهند که اجرای بی‌ضابطه این طرح، می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به بافت طبیعی شمال ایران وارد کند. جنگل‌ها، اراضی حاصلخیز و حریم رودخانه‌ها در سال‌های اخیر قربانی ساخت‌وسازهای تجاری شده‌اند؛ روندی که با ادامه مجوزهای بی‌محابا، خطر از بین رفتن چشم‌انداز طبیعی و منابع آبی منطقه را تشدید می‌کند.
در مقابل، مدافعان طرح می‌گویند که بلندمرتبه‌سازی اگر در نقاط مشخص و با رعایت استانداردهای زیست‌محیطی اجرا شود، می‌تواند به کاهش تخریب زمین‌های کشاورزی و کنترل گسترش افقی شهر کمک کند.
بلندمرتبه‌سازی؛ فرصت یا تهدید؟
کارشناسان معتقدند توسعه عمودی گرگان می‌تواند در صورت اجرای علمی، به تعادل بازار مسکن و افزایش کیفیت زندگی شهری کمک کند، اما در صورت نبود نظارت دقیق، خطر فروپاشی تعادل زیست‌محیطی و افزایش مخاطرات طبیعی نیز وجود دارد.
در واقع، بلندمرتبه‌سازی در شمال ایران دو چهره دارد: چهره‌ای توسعه‌گرا که وعده کاهش فشار بر زمین‌های کشاورزی و کنترل قیمت‌ها را می‌دهد، و چهره‌ای نگران‌کننده که از منظر زیست‌محیطی، خطر نابودی چشم‌انداز طبیعی و افزایش ریسک‌های زمین‌ساختی را هشدار می‌دهد.
موفقیت یا شکست این مسیر، به میزان شفافیت تصمیم‌گیری، حضور کارشناسان مستقل و رعایت اصول علمی در طراحی و اجرا بستگی دارد.
با وجود ضرورت بلندمرتبه‌سازی برای پاسخ به نیاز مسکن در گرگان، اجرای شتاب‌زده و بدون نظارت آن، می‌تواند تعادل زیست‌محیطی و اجتماعی شمال ایران را برهم زند. سودهای چند هزار میلیاردی بسازبفروش‌ها نباید جایگزین منافع عمومی و پایداری زیستی منطقه شود.
بلندمرتبه‌سازی اگر در مسیر درست قرار گیرد، می‌تواند الگویی برای توسعه پایدار باشد؛ اما اگر همچنان بر مدار سوداگری بچرخد، به‌زودی باید شاهد از بین رفتن آخرین نوار سبز شمال کشور باشیم.
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید